Medievalistas, lingüistas e sociolingüistas aproximan posicións e desisten de propostas anteriores
O 25 de agosto será o 779 aniversario do texto en galego máis antigo, elaborado nese día de 1231. Esta parece ser a data certa, por máis que o seu establecemento non resultou simple e deu lugar a controversias nos últimos anos, con participación de varios especialistas da USC. Non obstante, a recente publicación do estudo A elaboración do galego escrito no período primitivo , de Henrique Monteagudo, docente da USC, quen anteriormente defendeu outra proposta, supón unha importante aproximación que parece permitirá fixar un asunto importante para a cultura do país.Ese documento de 1231, que se conserva no Archivo Histórico Nacional de Madrid, relata a venda dunha herdade situada en Sequeiros de Borvém por parte do dono, Pedro Salvadores, ao abade do mosteiro de Melón (Ourense).
Outro profesor da USC, José António Souto, defende esa data xa desde o 2003, cando editou o texto nas Actas do 18º Encontro da Associação Portuguesa de Linguistas . Desde ese ano, Souto insistiu en diferentes ocasións e contestou argumentos de expertos que propuñan textos anteriores como o máis antigo. Este profesor reafirmou a súa tese na edición dos documentos galego-portugueses dos séculos XII e XIII que lle editou o ano pasado a Universidade da Coruña, onde reproduce 384 documentos latino-romances, galego-portugueses e galaico-leoneses, que considera os máis antigos. En todos os casos son «escrituras de carácter notarial datadas entre 1139 e 1270», e advirte para os non avisados do «número relativamente importante» de documentos non datos que presentan problemas cronolóxicos.
José António Souto tamén se notabilizou e conseguiu proxección internacional cando aquel mesmo ano 2003 deu a coñecer o documento galego-portugués máis antigo, un pacto entre os irmáns Gomes Pais e Ramiro Pais acordado en 1173 en territorio portugués.
Neste traballo máis recente de Henrique Monteagudo, difundido polo Instituto da Lingua Galega da USC, este coñecido sociolingüista diferenza «escrita heterónoma galego-latina», «escrita semi-heterónoma galego-latina», «escrita semi-autónoma galega», «elaboración da escrita galega autónoma» onde encadra este texto pioneiro de 1251, e finalmente «escrita periférica (galego oriental) e fronteiriza», o que evidencia a complexidade do tema. Monteagudo afirma que hai que tomar de conta dous elementos importantes: por un lado a «autonomización do romanzo fronte ao latín», e por outro «a individuación do galego-portugués fronte a outros romanzos, no noso caso fronte ao leonés e o castelán».
Interese de especialistas
Indica que o texto de 1231 «está redactado integramente en galego, salvo a data e a fórmula de introdución dos confirmantes».Monteagudo avanza que, xuntamente con Ana Isabel Boullón, tamén docente da Facultade de Filoloxía da USC que se ocupou deste asunto, ten no prelo unha colectánea «de textos do período primitivo que inclúe a totalidade da produción de prosa instrumental en galego anterior a 1256 que chegou a nós, e unha escolla da aparecida entre este último ano e 1260».
Alén de Souto, Monteagudo e Boullón, outros estudosos da USC que teñen publicado traballos nos últimos anos con contributos sobre esta cuestión son Rosario Álvarez, Ramón Lorenzo ou Ricardo Gutiérrez Pichel.
Nova tirada de aquí
